به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

آموزه‌ای از امام علی (ع) برای «تحول و اصلاح پذیری» در سال جدید

تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۶۲۵۵۲۸

انسان موجودی تحوّل پذیر است و پیوسته در معرض دگرگون شدن و دگرگون کردن خویش است، و چنین نیست که اگر آدمی سیرتی پیدا کرد، دیگر امکان تغییر آن وجود نداشته باشد. انسان پیوسته می‌تواند خود را اصلاح کند و از زشت سیرتی به زیبا سیرتی و بلکه به بهترین سیرت‌ها متحوّل بشود، و بالعکس.

بیشتربخوانید

نوروز ۱۴۰۱ از نگاه نجومی

انسان مادام که در زندگی این جهانی و در عالم طبیعت است و با مادّۀ اوّلیِ قابل تطوّر و تحوّل دمخور و دمساز است، قابلیت تحوّل و دگرگونی و تغییر دارد و می‌تواند در جهات مختلف قرار گیرد، رشد کند و کمال یابد؛ در جهت سعادت و کمالات شایستۀ آن یا در جهت شقاوت و امور گوناگون آن؛ در جهت اخلاق و شئون آن یا در جهت بی اخلاقی و مناسبات آن؛ و این امر در گرو سعی و تلاش، و عمل و کسب انسان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این سخن که تحوّل و اصلاح برای انسانی که سیرتی پیدا کرده ناممکن است، سخنی نادرست است. انسان بد اخلاق و زشت کردار می‌تواند به سبب تلاش و عمل خویش تحوّل پذیرد و اصلاح شود و اخلاق و اعمال خود را به سوی دیگر متحوّل سازد، چنان که عکس این نیز صادق است.

اگر انسان بخواهد و بکوشد، راه هموار می‌شود، چنان که در آموزه‌ای والا از امام علی (ع) در حکمت ۳۸۶ نهج البلاغه آمده است:

«مَن طَلَبَ شَیئًا نَالَهُ أَو بَعضَهُ.»
آنکه چیزی را جوید، بدان یا به برخی از آن رسد.

هر تلاشى سرانجام به نتیجه مى رسد…

امام علی (ع) در این کلام نورانى اشاره به تأثیر جدّ و جهد بر وصول به مقاصد عالى کرده، مى فرماید: «هرکس براى رسیدن به چیزى تلاش کند یا به همه آن مى رسد یا به قسمتى از آن» ; (مَنْ طَلَبَ شَیْئاً نَالَهُ أَوْ بَعْضَهُ).

بدون شک براى رسیدن به مقصود، عوامل زیادى باید دست به دست هم بدهند ولى در میان همه آن عوامل، نقش تلاش و کوشش از همه پررنگ‌تر است و تجربه نیز همین را نشان مى دهد که بزرگان دنیا که به مقاصد عالى دست یافته اند براثر کار و کوشش و تلاش فراوان بوده و حتى مخترعان و مکتشفان که توانسته اند نیروهاى مختلف جهان طبیعت را به تسخیر خود درآورَند، بر فراز آسمان پرواز کنند و یا به بعضى از کرات بالا برسند، در اعماق دریا‌ها سیر کرده و ذخایر آن را کشف نمایند، نیروى اتم را در اختیار بگیرند و از آن براى مقاصد صلح جویانه استفاده کنند، به کشفیات فراوانى در علوم مختلف دست یابند و درهاى گنجینه هاى علوم را بگشایند، همه این‌ها در سایه تلاش و کوشش و استقامت و پشتکار است.

شبیه آنچه در گفتار حکیمانه بالا آمد در افواه دانشمندان مشهور است گاه به عنوان حدیث از آن یاد مى شود و گاه به عنوان یک ضرب المثل عام و آن این که «من طلب شیئاً وَ جَدَّ وَجَد؛ کسى که چیزى را طلب کند و جدیت درباره آن داشته باشد آن را خواهد یافت» و نیز گفته اند: «مَن قَرَعَ باباً و لَجَّ وَلَج؛ کسى که درى را بکوبد و اصرار کند سرانجام وارد مى شود»؛ و شاعر نیز آن را به پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) نسبت داده و مى گوید:
گفت پیغمبر که، چون کوبد درى *** عاقبت ز آن در برون آید سرى

شبیه آنچه در بالا آمد با تفاوتى در غررالحکم از على (علیه السلام) نقل شده است که فرمود: «مَنِ استَدام قَرْعَ البابِ وَ لَجَّ وَلَج؛ کسى که کوبیدن در را ادامه دهد و اصرار کند وارد مى شود». [۱]تفاوتى که گفتار حکیمانه مورد بحث با سایر آنچه در این زمینه نقل شده، دارد این است که امام (علیه السلام) مى فرماید: اگر به تمام آنچه مى خواهید، نائل نشوید لااقل به بخشى از آن خواهید رسید و این نکته حائز اهمیت است که معمولا انسان به طور کامل ناکام نمى شود، گاه به تمام آنچه مى خواهد بر اساس سعى و کوشش مى رسد و گاه حداقل به بعضى از آن نائل مى شود.

در حدیث مشابهى نیز از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: «ومَن یُکْثِر مِنْ قَرْعِ بابِ المَلِک یُفْتَحُ له؛ کسى که بسیار درِ خانه پادشاه (خداوند عالم هستى) را بکوبد سرانجام براى او گشوده خواهد شد». [۲]این نکته نیز حائز اهمیت است که گاه براى رسیدن به مقصود کوشش فردى نتیجه بخش نیست و باید از دیگران نیز در امور عمومى کمک گرفت، پیدا کردن اعوان و انصار و یاران نیز نتیجه طلب و تلاش و کوشش انسان است، بنابراین آنچه در این گفتار حکیمانه آمد با آنچه در خطبه ۵ نهج البلاغه آمده که مى فرماید: «أَفْلَحَ مَنْ نَهَضَ بِجِنَاح؛ کسى که با کمک یاران قیام کند رستگار و پیروز مى شود» منافاتى ندارد.

آخرین نکته اى که لازم مى دانیم در این جا یادآور شویم این است که آنچه در کلام امام (علیه السلام) در این گفتار حکیمانه آمده حکم غالبى است چرا که ممکن است در بعضى از موارد، مطلوب انسان به قدرى پیچیده و مشکل باشد و یا گاهى غیر ممکن به نظر برسد که با تلاش و کوشش فراوان نیز به آن دست نیابد. [۳]ملّای روم نیز در تمثیلی لطیف به این واقعیت پرداخته است. وی گوید: گاهی در انسان صفتی زشت مانند گرگ صفتی پدیدار می‌شود و گاهی در انسان صفتی همچون رخسارۀ دلربای یوسف (ع) پدیدار می‌گردد. صفات نیک و بد انسانی، از کسی به کسی انتقال می‌یابد و صفات نیک و بد به طور نهانی از ضمیری به صمیری دیگر راه می‌یابد، و انسان‌ها پیوسته در معرض تغییر روحی و شخصیتی و اخلاقی اند. بد سیرتان نباید از اصلاح و تحوّل به نیک سیرتی نومید شوند و نیک سیرتان نباید به صفات نیک خویش مغرور گردند که تغییر و تحوّل در این عرصه همیشه هست. البتّه نه این است که فقط صفات انسانی قابل انتقال به یکدیگر است، بلکه حتّی صفات انسانی به حیوانات و جانوران نیز قابل انتقال است، چنان که آن‌ها بر اثر تعلیم و تربیت آدمیان، آموخته و رام می‌شوند و در رفتارهایشان تغییراتی پدید می‌آید.

برای مثال، اسب سرکش و چموش، اهلی و رام می‌شود و خرس می‌رقصد و بازی می‌کند و بز نیز سلام می‌نماید. تمایلات و خواسته‌های انسان به سگ نیز سرایت می‌کند. در نتبجه، آن سگ، یا به سگ گلّه تحوّل می‌یابد و همانند چوپان گوسفندان را می‌پاید و یا سگی شکاری می‌شود و برای انسان به صید می‌پردازد و یا سگی نگهبان می‌گردد و خانه را از دزدان و حرامیان نگاه داری می‌کند. در سگ اصحاب کهف، صفتی از آن اصحاب تأثیر گذاشت و او را متحوّل ساخت و آن سگ بر اثر آن صفت جویای خدا شد.

بنابر این در جایی که حیوانات و جانوران هم بر اثر تعلیم و تربیت، خوی شان دگرگون می‌شود، چگونه ممکن است انسان تحوّل و اصلاح پذیر نباشد؟!

ساعتی گرگی درآید در بشر
ساعتی یوسف رخی همچون قمر
‌
می‌رود از سینه‌ها در سینه‌ها
از رهِ پنهان صلاح و کینه‌ها

بلکه خود از آدمی در گاو و خر‌
می‌رود دانایی و علم و هنر

اسپِ سُکسُک می‌شود رهوار و رام
خِرس بازی می‌کُند، بُز هم سلام

رفت اندر سگ ز آدمیان هوس
تا شبان شد، یا شکاری، یا حَرَس

در سگِ اصحاب خویی زان وُفود
رفت تا جویای الله گشته بود

لازم به ذکر است که این مطلب برگرفته از یادداشتی از دکتر مصطفی دلشاد تهرانی، پژوهشگر برجسته سیره علوی و ترجمه و شرح حکمت ۳۸۶ نهج البلاغه است.

پی نوشت:
[۱]. غررالحکم، ح ۳۷۵۸.
[۲]. اعلام الدین، ص ۱۹۲.
[۳]. سند گفتار حکیمانه: این کلام شریف را میدانى در مجمع الامثال آورده است، صاحب کتاب مصادر بعد از ذکر این مطلب مى گوید: ما بار‌ها گفته ایم که میدانى کتابش را از کتب پیشینیان گردآورى کرده (نه از نهج البلاغه) و قاضى قضاعى نیز در کتاب دستور معالم الحکم آن را ذکر کرده است. (مصادر نهج البلاغه، ج ۴، ص ۲۸۰)

منبع: شفقنا

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: امام علی نوورز1401 گفتار حکیمانه نهج البلاغه تلاش و کوشش مى شود

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۶۲۵۵۲۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تحقق سند تحول آموزش و پرورش جدی گرفته شود

امام جمعه کاشان گفت: اجرای سند تحول آموزش و پرورش در هر مقطعی جدی گرفته نشد ضرر کردیم. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کاشان، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسعید حسینی در خطبه‌های این هفته نماز جمعه کاشان ضمن اشاره به حکمت 49 نهج‌البلاغه اظهار داشت: از شدت عمل انسان کریم و بزرگوار باید پرهیز کرد وقتی گرسنه می‌شود و از تهاجم انسان پَست نیز باید پرهیز کرد.

وی افزود: انسان کریم در معرکه جنگ وقتی قرار می‌گیرد یعنی شکم خود را پر نمی‌کند و جان خود را برای شهادت یا پیروزی آماده می‌کند و از این رو از انسان کریم باید پرهیز کرد وقتی در آن حالت وارد میدان می‌شود و از سوی دیگر آدم کریم در زمان تمکن مالی نسبت به فقرا تواضع دارد و در غیر این شرایط به سمت اغنیا یورش پیدادکرده و حق فقرا را می‌گیرد.

امام جمعه کاشان ضمن گرامیداشت هفته معلم ابراز داشت: پیامبر اعظم در حدیثی فرموده است معلم کسی است که برای خدا علمی را می‌آموزد و و آن را یاد می‌دهد و در روز قیامت به تنهایی یک امت مبعوث می‌شود و رهبر معظم انقلاب نیز تاکید کردند در سال‌هایی که سند تحول آموزش و پرورش جدی گرفته نشد، ضرر کردیم.

وی ضمن اشاره به ماجرای غزه گفت: دولت آمریکا خصوصا به صهیونیست‌ها گفته که از غزه عقب‌نشینی کنید و نبرد خود را علیه مقاومت به شکلی دیگر انجام دهید و به سراغ ترور رهبران مقاومت بروید چراکه علی رغم حملات دشمن اکثر تونل‌های مقاومت همچنان فعال است.

حسینی ضمن اشاره به جواب بازدارنده جمهوری اسلامی در پاسخ به حمله صهیونیست‌ها به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق تصریح کرد: در این پاسخ بازدارنده محاسبه دقیقی انجام شده بود و اصابت موشک‌ها دقیقا به هدف برخورد کرد.

وی ضمن اشاره به بیداری دانشگاه‌های جهان تاکید کرد: خطاب به جوانان اروپا و آمریکا سال 93 و 94 نامه‌ای صادر شد که خطاب به جوانان مطالب مهمی را ایراد کردند و جوانان را آینده‌سازان کشور خود اعلام کردند و آنان را به سمت قرآن کریم دعوت کردند.

امام جمعه کاشان ضمن ابراز امیدواری از زوال رژیم صهیونیستی به عنوان غده سرطانی افزود: آمریکا با مقاومت عراق سه ماه پیش منعقد شده بود اما چند روز قبل آمریکا یک پادگان نظامی مورد هدف قرار داده و تعدادی از اعضای حشدالشعبی را به شهادت می‌رسانند و حشدالشعبی نیز پاسخ داد.

وعده صادق کاری ستودنی بود

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردستان، حجت‌الاسلام حسن دهشیری ظهر امروز در خطبه‌های نماز جمعه در مسجد جامع اردستان ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت امام صادق علیه‌السلام اظهار داشت: حضرت امام صادق شیخ‌الائمه نام گرفته آن هم به جهت عمر زیادتر بوده به نحوی که 34سال عمر بابرکت خود را امام بوده و با دو تن از خلیفه‌ها هم عصر بود که ظلم‌های زیادی را به امام روا داشتند و یکی از آن‌ها به نام منصور دوانقی با قصاوتی که داشت امام را به شهادت رساند.

وی افزود: رهبر انقلاب اسلامی مطالب مهمی را در جمع فرهنگیان گفتند؛ باید از بین فرهنگیان افرادی به عنوان الگو معرفی شوند در حالی که روز معلم متاسفانه خیلی کم رنگ جلوه داده می‌شود و این موضوع باید بیش از پیش مورد توجه قرار بگیرد.

دهشیری گفت: برخورد  پلیس با دانشجویان در قبال مسائل غزه را یادآور شدند که سازمان ملل و آن‌هایی که حرف از حقوق بشر می‌زنند این‌ها را نمی‌بینند و بیش از دو هزار دانشجو را بازداشت کرده‌اند و امید است این مهم به زودی تمام شود و مردم غزه روی خوش را ببینند در حالی که کشورهای دیگرچشمشان را بسته‌اند و از آمریکا حمایت می‌کنند.

امام جمعه اردستان گفت: شاهد بودیم ایران با اجرای وعده صادق تنبیهی درس خوبی به دنیا داد و جام زهری را به حلق اسرائیل ریخت و سپاه پاسداران کاری ستودنی کردند و مسئولان هم بیایند وعده صادق اقتصادی بدهند و حجمه محکمی به مفسدان اقتصادی داشته باشند و با آن‌ها برخورد کنند چراکه این فشار اقتصادی قابل تحمل نیست هرچند دولت تلاش می‌کند اما کافی نیست و باید با دانه درشت‌ها برخورد شود تا مردم شاهد آرامش اقتصادی باشند.

وقایع اخیر در دانشگاه‌های جهان بی‌سابقه بود

به گزارش خبرگزاری تسنیم از نطنز، حجت‌الاسلام اصغر عقیلی امام جمعه بادرود در خطبه نماز جمعه بادرود با تسلیت سالروز شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) این حضرت را در اسلام و مسلمین بالا توصیف کرد و اظهار داشت: این امام همام توانست معارف و احکام دینی را به خوبی تبیین کنند و امروز به برکت تلاش‌های این امام، مذهب ما اسلام ناب جعفری است.

امام جمعه بادرود با اشاره به حمایت دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا و اروپا از مظلومان فلسطین افزود: حوادث این روزهای دانشگاه‌های آمریکا و اروپا و اعلام حمایت دانشجویان این دانشگاه‌ها از مظلومان فلسطین و انزجار از جنایات دهشتناک صهیونیست‌ها، رویدادی بی‌سابقه را رقم زده است.

وی تاکید کرد: در هر نقطه‌ای از عالم، هر نهضت و جریانی که با هدف بیداری ملّت‌ها و رهایی آن‌ها از بندهای استثمار و استعمار قد علم کرده است، نظام‌های مستکبر جهانی در پی سرکوبی و خاموش کردن صدای این بیداری برآمده‌اند.

عقیلی تصریح کرد: موضوع اصلی این دشمنان بشریت که به‌عنوان یک راهبرد اساسی از سوی آنان دنبال می‌شود، جلوگیری از شکل‌گیری این آگاهی و بیداری عمومی است زیرا اگر این بیداری شکل بگیرد منافع آنها به خطر می‌افتد.

قالیباف: ایجاد تحول در آموزش و پرورش، موجب تحول در کشور است

وی تصریح کرد: عملیات وعده صادق نشان‌دهنده قدرت روزافزون جمهوری اسلامی ایران و ضعف رژیم صهیونیستی و حامیانش در قبال انقلاب اسلامی است؛ دوران ائتلاف‌های غربی علیه مسلمانان گذشته و جبهه مقاومت با اتکا به جوانان مومن و انقلابی دیگر اجازه تفکر ایجاد ائتلاف‌هایی از این دست را به استکبار را نمی‌دهد.

انتهای پیام/801/.